Dikili Bademli Tatil Köyü

KANAİ – ANGELOS – BADEMLİ

Tarihi kaynaklarda; MYSİA ismiyle bilinen bölgemizin kadim kavimlerinden LUVİLER, LELEGLER ve PESELAGLAR’a ait uygarlık izlerine rastlansa da, bölgemizde daha çok MYSİALILAR’a, PERSLER’e LOKRİSLİLER’e, ROMALILAR’a ve BERGAMALILAR’a da yurt olmuş bu toprakların önemli bir parçası olan BADEMLİ’de de antik çağlarda kurulmuş yerleşkelerden tarih süreci içinde KANAİ-ANGELOS isimleri günümüze kadar gelebilmiştir. Günümüzde; Yahudi kalesi denilen burun ve Killik Koyu’nu oluşturan yarımada üzerine tarihi kayıtlarda KANAİ adı ile bilinen yerleşkede son olarak Yunanistan’dan gelen LOKRISLİLER’in yaşadıkları bilinmektedir.

Daha Sonraki yıllarda Osmanlı’lar dönemlerinde fetihlerle Osmanlı mülküne katılan Yunanistan’ın Anakara ve Adalar’dan Anadolu topraklarına iskan edilen Rum ahalilerinden bir kısmı da Bademli’ye yerleştirilmiştir. Bu dönemde Rum nüfus çoğunluk teşkil ettiğinden ANGELOS ismi verilen yerleşkede, Müslüman ahali ile Rum ahali uzun yıllar bir arada müşterek bir yaşam sürdürmüşlerdir. Kurtuluş Savaşı’ndan sonra cumhuriyetin ilanıyla, Yunanistan ile yapılan mübadele anlaşmasına göre buradaki Rumlar Yunan anakarası ve adalara iskan edilmiş, Yunanistan anakarası ve adalarda yaşayan Müslüman ahali Anadolu topraklarına getirilerek ülkenin bir çok yerine yerleştirilmiş olup bir kısım muhacirlerde BADEMLİ’de iskan edilmiş olup adı Bademli olarak belirtilmiştir.

Dikili Bademli Köyü’nün Kimliği

Dikili ilçesinin güneyindeki volkanik Karadağ’ın Kuzeybatı eteklerinde denizle bütünleşmiş, ilçe merkezine 7 km.’lik asfalt bir yolla bağlanmış, ÇANDARLI bucağından sonra, Dikili’nin en gelişmiş beldesi olan Bademli; Tarihsel “KANAİ” kültürüne uzanan birikimiyle, Osmanlı döneminin ilk yıllarından itibaren de yörede yaşayan adalardan iskan edilmiş Rum ahalisi ile Müslüman halkın ortak yaşamdan, daha sonraları yine adalardan ve Balkanlardan gelen Türk göçmenlerinin görgü birikim ve bilinç düzeylerini de, var olan kendi gelenekleriyle harmanlayarak kendine özgü bir kimlik yaratmayı bilmiştir.

İlkçağlarda, Kanai Osmanlı döneminde Angelos olarak bilinen adı; cumhuriyetin ilanından sonra “BADEMLİ” olmuştur. Tarihsel kültürüne, Cumhuriyetin getirdiği kültür kazanımlarını da katarak yörede dikkat çeken ayrıcalıklı konuma gelmiştir. Bademli halkı günümüz modern yaşamını bu sentezle yakalamıştır. Hoşgörüyü, sevecenliği, insancıllığı ve üretkenliği hep ön plana çıkarmasını bilen Bademli, büyük ve modern kentlerde bile rastlanmayacak biçimde sosyal kimliği ile klasik kalıpların dışına çıkabilmiştir.

Bilhassa Bademli Kadınlarının; Fanatik ve bağnaz kalıpları kırmış, geleneksel kültürden ödün vermeden çağının değişimini, batı kültürünü algılamış ve bu çizgiyi yakalamadaki etkinliği ve yetkinliği göz ardı edilemez.

Namık ÖZDEMİR
Araştırmacı & Derlemeci